Olie is een van de belangrijkste vloeistoffen aan boord van een schip. Het wordt vaak het 'levensbloed' van de motor genoemd, en dat is niet overdreven. Zonder de juiste olie kan een scheepsmotor in korte tijd ernstige schade oplopen.

De functies van motorolie

De olie in een scheepsmotor doet veel meer dan alleen smeren:

• Smering: De primaire functie is het verminderen van wrijving tussen bewegende delen, zoals zuigers, lagers en krukassen. Dit minimaliseert slijtage en verlengt de levensduur van de motor.
• Koeling: Olie absorbeert warmte van cruciale motoronderdelen en helpt zo de temperatuur te reguleren.
• Reiniging: Olie neemt verbrandingsresten (zoals roet) en andere deeltjes op en transporteert deze naar het oliefilter, waar ze worden opgevangen.
• Afdichting: De oliefilm tussen de zuigerveren en de cilinderwand helpt bij het afdichten van de verbrandingskamer, wat cruciaal is voor de compressie en de efficiëntie van de motor.
• Bescherming tegen corrosie: Additieven in de olie beschermen de interne metalen onderdelen tegen roest en corrosie.

Soorten oliën voor de binnenvaart

Binnenvaartschepen gebruiken meestal dieselmotoren, en de meeste daarvan zijn zogeheten trunk-piston motoren. De olie voor deze motoren wordt vaak Trunk Piston Engine Oil (TPEO) genoemd.

De motorolie is specifiek geformuleerd voor het type motor en de brandstof die wordt gebruikt. De olie bevat speciale additieven om de verbrandingsresten van de brandstof te neutraliseren. Zo wordt bij het gebruik van zwavelhoudende brandstof een olie met een hogere 'Base Number' (BN) gebruikt om zuren te neutraliseren die anders corrosie kunnen veroorzaken.

Naast de hoofdmotorolie worden aan boord van een schip ook andere oliën gebruikt:

• Keerkoppeling- of versnellingsbakolie: Deze olie smeert de tandwielen en lagers in de keerkoppeling.
• Hydraulische olie: Voor hydraulische systemen zoals kranen, lieren of stuurmechanismen.

Waarom de juiste olie zo belangrijk is

Het gebruik van de juiste olie is absoluut essentieel. Het type en de kwaliteit van de olie worden voorgeschreven door de motorfabrikant. Het verkeerd type olie kan leiden tot:

• Versnelde slijtage: Onvoldoende smering leidt tot schade.
• Vervuiling: Een olie met ongeschikte additieven kan de motor vervuilen, wat leidt tot verstopte filters en olieleidingen.
• Verlies van vermogen: Verminderde afdichting kan leiden tot compressieverlies en dus minder motorvermogen.

Onderhoud

Regelmatig onderhoud is onvermijdelijk. Het is cruciaal om:

• Het oliepeil te controleren: Zorg ervoor dat de motor altijd het juiste oliepeil heeft.
• De olie te verversen: De olie degradeert na verloop van tijd en raakt verzadigd met vuildeeltjes. Ververs de olie volgens het door de fabrikant voorgeschreven interval.
• Olieanalyse: Bij grotere motoren wordt vaak een olieanalyse uitgevoerd. Hierbij wordt een monster van de gebruikte olie naar een laboratorium gestuurd om de conditie van de olie en de motor te beoordelen, wat potentiële problemen vroegtijdig kan opsporen.

Kortom, de olie is de stille held van de scheepsmotor. De juiste keuze en een goed onderhoud van de olie zijn de beste garantie voor een betrouwbare en lange levensduur van de motor.